De Heidense Middeleeuwen
V. Charon, M. de Reu, A. Dierkens, C. Lebbe, A. Waegeman
Ludo Milis
Uitgeverij Brepols / Kok, 1992
Hoe christelijk de middeleeuwen ook toeschijnen,
heidens waren ze ook.
Bij de lectuur van werken over de vroege middeleeuwen wordt,
op weinig uitzonderingen na, altijd uitgegaan van de evidentie
dat de missionarissen na een oppervlakkige actie, de
maatschappij en de individuele mens toch al effectief en
diepgaand hadden gechristianiseerd. Het is opvallend dat er al
even zelden een parallel wordt getrokken met feit
bijvoorbeeld dat nu, na vijf eeuwen bekeringswerk onder de
Zuid- en Middenamerikaanse Indianen, nog altijd autochtone
goden worden vereerd. Ook wordt nooit een parallel getrokken
met de vitaliteit van de Voodooriten onder de zwarte bevolking
op de Caraïben.
De fout die algemeen begaan wordt, ten aanzien van het beeld
van de bekering in Europa, is dat de verschillende fases in het
religieuze overredingsproces niet voldoende, of in het geheel
niet worden onderkend. Bekering - en dat geldt ook voor
politieke indoctrinatie - verloopt evenwel volgens een vast patroon.
In dit boek wordt vanuit verschillende uitgangspunten precies
het proces belicht van de inwerking van de kerk op de
middeleeuwse maatschappij (gaande van externe beïnvloeding tot
de min of meer vaste greep op het individuele geweten)
enerzijds, en van het doorleven van het heidendom anderzijds.
(Bovenstaande tekst komt van de achterkant van het boek)