Redbad - De Legende

Film uit 2018. Speelduur 161 minuten.



Trailer op YouTube
  

Na verschillende negatieve recenties in de pers gelezen te hebben, heb ik de film Redbad met veel plezier gekeken!
Hoewel de film historisch niet helemaal correct is had ik maar één kritiekpunt op de film en dat was het acteerwerk van Jack Wouterse als Willibrord, dat vond ik erg irritant. Willibrord kwam over als een karikatuur van zichzelf, erg on­ge­loof­waar­dig. Renée Soutendijk is overtuigend de wijze vrouw/sjamanka Idwina, die heel begrijpelijk razend werd toen men de heilige boom wou gaan kappen. Het omhakken van een heilige Eik in Friesland is dan ook mogelijk dat wat Bonifatius z'n leven gekost heeft! Ook onze overheid kapt bomen alsof het levenloze objecten zijn wat heden veel mensen erg boos maakt! (Zie bomen­kap N-wegen & HartvanNederland & NU.nl).

Gijs Naber zet een heel menselijke Redbad neer die je in de loop van de film een ontwikkeling ziet doormaken van iemand die impulsief reageert naar iemand die z'n verantwoordelijkheden neemt en zijn volk op de eerste plaats zet. Buiten Willibrord vond ik het een heer­lijke actiefilm, het verhaal was boeiend gebracht en de film liep lekker door. Bij de Lord of the Ring films had ik soms bij de veldslagen dat die wel erg lang duurden, dat had ik bij Redbad helemaal niet. Ook toen ik de film voor een tweede en derde maal zag vond ik dat het verhaal lekker liep, regisseur Roel Reiné heeft er een helder goedlopend verhaal van gemaakt.
Ik had totaal niet door dat de film zo'n 160 minuten duurde!
Ik heb de film nu driemaal met veel plezier bekeken!
Een film die ik zeker nog wel een keer wil gaan kijken, mogelijk dat ik dan wel enkele figuranten herken!
Voor mij is Redbad een film die je zeker gezien moet hebben!


Recenties in de pers

Hiernaast heb ik een aantal recenties in de pers ver­za­melt, die in een dik lettertype zijn grotendeels positief, de andere zijn grotendeels negatieve recenties. Veel negatieve recenties gingen over de verhaallijn, dat die rommelig was, de tijdsprongen, dat bepaalde scenes te lang duurde, andere te kort en over de kwaliteit van het acteerwerk.
Sommige critici hadden niet goed opgelet en hadden dingen gemist, bijv. dat Redbad een zus had in het begin van de film, dat ze na de eerste strijd uit Dorestad vertrokken naar Wijnaldum, waar een tweede slag plaatsvond bij de Friese kust, waarop ik ergens las: "Dorestad aan de kust?" Nee dus! Wel opletten! Tevens las ik: zo zit Redbad op een vlot in zee, zo is hij in Dene­mar­ken, zo rijden ze Dorestad uit, zo zijn de in Reims... Werkelijk?, had je de gehele reis willen zien?
Ik kon me niet in deze kritiek vinden, ik vond de verhaallijn heel logisch in elkaar zitten en goed te volgen, vond geen van de scenes te lang of te kort, had totaal geen moeite met de tijdsprongen, en heb me alleen aan het acteerwerk van Willibrord geërgerd, voor de rest vond ik het een heerlijke film.
Ook vonden sommige recensenten de muziek irritant terwijl ik de muziek in de film juist helemaal geweldig vond!
Dit is dan blijkbaar meer een kwestie van smaak verschillen en zegt meer over degene die de film kijkt dan over de film zelf.

Historisch correct?

Dr Han Nijdam promoveerde op de kerstening van de Friezen in de vroege middeleeuwen en schrijft met met archeoloog Gilles de Lange een boek over Redbad dat volgend jaar moet verschijnen. Han Nijdam zegt in de Leeuwarder Courant dat Redbad zich helemaal niet los had willen maken van het heidendom zoals in de film, en tevens achter de mensenoffers stond.
Ook volgens Luit van de Tuuk, conservator van Museum Dorestad en gespecialiseerd in de geschiedenis van Noordwest-Europa in de vroege middeleeuwen, klopt de film Redbad historisch gezien niet.
Redbad zou volgens hem weer helemaal geen heiden geweest zijn, eerder (gedoopt) Christelijk... (zie Historien.nl en Radbod blz.8 en 158). Dus volgens de een klopt de film historisch niet omdat Redbad heidens was en zich hier helemaal niet los van had willen maken, volgens de ander omdat Redbad eerder Christelijk dan heidens was. Dat deze historici zo verschillende kritieken hebben illustreerd dat er maar weinig met zekerheid te zeggen is over deze periode en de filmmaker dus uit de onzekere, vage bronnen kon kiezen wat voor de film en het verhaal het beste uitkwam. Wanneer immers praktisch alles historisch onzeker is zal je toch een keuze moeten maken wil je een filmisch verhaal kunnen vertellen.
Verder zijn volgens Han Nijdam (zie de Volkskrant) de wapens en de schilden van de Franken in de film laatmiddeleeuws, evenals de kastelen, terwijl de film zich in de vroege middeleeuwen afspeelt. Aan de ene kant jammer dat eenvoudige dingen als kleding en wapenuitrusting historisch niet klopten, aan de andere kant was dit geen foutje (of luiheid) van de filmmakers doch een bewuste keuze... De documentaire Redbad The Makers (NPO 30 min.) verteld over deze keuzes rond de historiciteit van de film. Tijdens het kijken naar de film heb ik me niet aan dit soort anachronismen gestoort; ik werd helemaal meegenomen in het verhaal!

Anti-Christelijk

Youtube wou dat de trailer verwijderd zou worden omdat die kwetsend zou zijn voor grote groepen mensen, wel, dat konden alleen Christenen zijn (Zie NU.nl). De geschiedenis van hoe het Christendom zich verspreid heeft zou dus kwetsend voor Christenen zijn en daarom niet op Youtube mogen (dit soort censuur zie je toch alleen in dictaturen?).
De film zou dus anti-Christelijk, anti-vreemdeling en dus anti-moslim zijn. Ook dit heb ik niet uit de film kunnen halen. De vrouw van Redbad bleek een Christen te zijn die juist, in tegenstelling tot Willibrord, een mooi en overtuigt Christelijk geluid liet horen in de film. De boodschap van de film was juist "het maakt niet uit wat je gelooft, het gaat er om wat je er mee doet";   elkaar respecteren en vrij laten in wat je gelooft (zie ook VPRO).

Willibrord en Bonifatius

Dat de film in de trailer anti-Christelijk lijkt komt o.a. door de scenes met Willibrord. Een kritiek op de film die ik ben tegen gekomen is dat Willibrord in de film als een fanaticus wordt afgeschilderd en Bonifatius als mild en gematigd, terwijl dit in werkelijkheid precies andersom zou zijn geweest volgens Han Nijdam (Zie Leeuwarder Courant).
Hoe mild en gematigd was Willibrord dan? Luit van der Tuuk schrijft in zijn boek Radbod op blz.129 dat Willibrord een gedreven missionaris was maar ook een diplomatieke onbenul die met zijn grove optreden weinig zou bereiken. Ook Willibrord was er op uit heidense heilig­dom­men met geweld te vernietigen  (zie ook Wikipedia en Historisch Nieuwsblad).

Tijdens één van Willibrord´s missies in Frisia kwam hij op Fositesland; een heilige plek met een heilige bron, waaruit slechts in stilte water geput mocht worden. In dit gebied graasden runderen die door niemand aangeraakt mochten worden en de vruchten die van de heilige bomen vielen, mochten niet gegeten worden.
Willibrord stal een aantal runderen die hij liet slachten en doopte enkele mensen uit zijn gevolg in de heilige bron. Voor deze veediefstal en heiligschennis werden hij en zijn gevolg gevangen genomen en naar koning Redbad gevoerd. Degene die de runderen geslacht had kreeg een doodvonnis en Willibrord en de rest van zijn gevolg werden verbannen. Willibrord is sindsdien zolang Redbad leefde dan ook niet meer in Redbad´s rijk geweest. (zie o.a. de Goede, blz 98 e.v.,   Tuuk blz.128 e.v.,   Meeder & Goosmann blz.80).

Willibrord zou in Walcheren een beeld van mogelijk de Godin Ne­ha­len­nia omver gegooid en vernield hebben (Klinken blz.221, Tuuk blz.179, Moorsel blz.31).
En zo zou Willibrord nog meerdere heilige plaatsen vernield hebben   (Moorsel blz.56 en 64).
Dus dit was dan de gematigde Willibrord, een man die de heilige plaatsen van anderen vernielde en hun vee stal. Het is dus niet Willibrord die in de film Redbad historisch niet correct word neergezet, maar Bonifatius. In vergelijking tot de fanatieke Bonifatius was Wil­li­brord mild en gematigd aldus historicus Han Nijdam in de Leeuwarder Courant. Bonifatius was dus nog erger dan Willibrord, nadat Bonifatius verscheidene heilige plaatsen en een heilige eik had vernietigd werd hij dan ook in 754 bij Dokkum terechtgesteld   (zie Klinken blz.235 e.v., v/d Tuuk blz.82-87, Friesgenootschap.nl en Wikipedia).
Zowel Willibrord als Bonifatius trokken vergezeld van een gewapende escorte rond om mensen te bekeren (Snijders blz.66), hierbij was het "normaal" om heilige plaatsen, heilige bomen en alles wat voor anderen heilig was te schenden en te vernielen. Wanneer ze niet continue beschermd zouden worden door een gewapende escorte hadden ze dit nooit zo lang overleeft.
Er zijn heden ook groepen die op deze manier bezig zijn, bijvoorbeeld de IS milities.
De film Redbad geeft dus eigenlijk nog een gematigd en genuanceerd beeld van hoe Bonifatius en Willibrord te werk zouden zijn gegaan.
In de film zien we ook genuanceerde Christenen zoals o.a. de vrouw van Redbad, dus er is in het filmverhaal niet persé iets mis met alle Christenen.
De boodschap van de film doortrekkende naar vandaag is dat er niets mis is met Moslims, waar je allert op moet zijn zijn fanatici zoals van de I.S. en zoals Willibrord in de film. Het gaat niet zozeer om wat je gelooft maar om hoe je met andersgelovigen omgaat. Het gaat niet om de buitenkant; de cultuur, het geloof, maar om wat er in je hart leeft.

Het verhaal

(Pas op: spoilers!)

De film laat o.a. de twijfels van Redbad zien aan de oude gebruiken van zijn volk. Redbad kan zich niet vinden in het vrijwillige offer van zijn geliefde en wanneer de Franken net op het moment van haar offer Dorestad binnenvallen weet hij haar te redden. Redbad word echter als schuldige gezien van het verlies van deze strijd met de Franken en word op een vlot aan de zeegod geofferd. Hij overleefd dit echter en komt in Denemarken terecht bij koning Wiglek. Na verloop van tijd trouwt hij met de dochter van koning Wiglek en wanneer hij hoort dat zijn zus aan de Franken uitgehuwelijkt wordt, gaat hij terug om haar te redden. Zijn tijd in Denemarken heeft hem nieuwe bondgenoten gegeven en gezamenlijk willen ze Dorestad heroveren.

Een mooie scene was dat Redbad op een gegeven moment door de Franken gevangen genomen was en ze hem wilden dwingen zich te bekeren. Redbad stelde de vraag: Kom ik dan in de hemel en zie ik daar dan mijn voorouders? Willibrord antwoorde daarop nee, want je voorouders waren heidenen. Redbad sprak hierop de woorden: Mijn voorouders waren goede en eervolle mensen en na mijn dood ben ik liever bij hun; in de hel met mijn vrienden, dan in de hemel met mijn vijanden!   (Volgens de Goede blz.92 e.v. heeft dit doopverhaal zeker een historische basis, maar volgens Meeder & Goosmann blz.10 weer niet.)

Er is nog veel meer te vertellen over de onderwerpen die in deze film aangestipt worden! Deze film over Redbad heeft deze geschiedenis in ieder geval weer geactualiseerd, meer mensen zijn weer bezig met deze periode uit de geschiedenis. Ik heb de film nu driemaal gezien en wil Redbad nog wel een keer kijken!
Wanneer de film in oktober 2018 op een schijfje uitkomt zal ik die zeker kopen!   Ik vond Redbad een geweldige film!


Martin Roek      

Terug



Terug naar de vorige pagina