Heksen en heksenprocessen

De geschiedenis van een massawaan en zijn bestrijding

Kurt Baschwitz

488 Blz., ISBN 9789029501217     
De Arbeiderspers, 1964     


Een epidemie van haar en onverdraagzaamheid verspreide zich na de late Middeleeuwen over Europa, sprong over naar de nieuwe Amerikaanse wereld en woedde tot in de ´verlichte´ achttiende eeuw: de heksenpsychose.
Hoe kon deze massaneurose ontstaan, wát waren de krachten erachter en wíé streden ertegen en overwonnen haar ten slotte? Kurt Baschwitz heeft in dit standaardwerk een uitvoerige, wetenschappelijke belichting gegeven van een gruwelijk, grotesk verschijnsel uit de geschiedenis van de Westerse Cultuur. Massale angst en gefrustreerdheid richten zich tegen weerloze minderheden, die soms in gedrag of uiterlijk iets afwijken van het gewone maatschappelijke patroon.
Heksenhamer en Grootheksenvinder begeleiden met pseudowetenschappelijke theorieën de heksenfuries, die losbarsten tegen oude vrouwen, kinderen en ´door de duivel bezeten´ meisjes. Overal roken de brandstapels. De stroom van geweld lijkt niet te stuiten. Duizenden onschuldigen worden het slachtoffer. In de Nederlanden durft de moedige Balthasar Bekker eindelijk te schrijven, dat de mensheid zich laat betoveren door een waan, dat het vuur niet kán zuiveren, omdat er helemaal geen heksen bestaan. Bekker onttroont de duivel, die als de grote bezieler beschouwd werd van tovenaars, toverkollen en heksen. De vervolgingswaanzin wordt onderdrukt, vooral als de wetenschap emancipeert van bijgeloof en fantasterij.

Kurt Baschwitz werd in 1886 in Baden geboren. Hij studeerde in Heidelberg, Berlijn en München en promoveerde in 1908 tot doctor in de economie. Hij was werkzaam als journalist tot de nazi´s aan de macht kwamen. Hij vluchtte naar Nederland en kreeg een functie aan de Universiteit van Amsterdam. Na de bevrijding werd hij lector, buitengewoon hoogleraar en ten slotte gewoon hoogleraar in de door hem gecreëerde vakken perswetenschap en massapsychologie. Hij is een van de mede-oprichters van het Instituut voor Perswetenschap en heeft tal van publicaties op zijn naam staan, waaronder het standaardwerk ´De krant door alle tijden´.


(Bovenstaande tekst komt van de binnenflappen van het boek)     



Terug naar de vorige pagina